Temmuz 2022’de Piyasalarda Neler Yaşandı? Ne Yapacağını Bileyim de Ne Halt Edersen Et.

Bu aya damgasını vuran ve bu aydan öğrenmemiz gereken ilk şey şuydu. Piyasalar belirsizliği sevmiyor. Geçen ay ABD´de enflasyon 8.3 beklenirken 8.6 gelmişti ve bu veri bile piyasaları darmadağın etmeye yetmişti. Piyasalar FED faiz artışını da 0.50 puan bekliyordu ancak FED toplantısı öncesinde (bazı görüşlere göre bu bilgi sızdırıldı) 0.75´i fiyatlamaya başladı. Hem de ne fiyatlama. Adeta züccaciye dükkanına giren fil misali her şeyi kırdı döktü. Tüm piyasalar kızıla boyandı. ABD doları karşısında düşmeyen hiçbir şey kalmadı. Peki temmuzda ne oldu? Ayın ilk cuması tarım dışı istihdam verisi geldi ve bu veri beklenenden oldukça yüksekti. Beklenen 268K idi ama veri 372K olarak geldi. Bu veri ABD piyasalarının canlı olduğunu gösteriyordu ve bu da FED´in faiz artırımı konusunda elini güçlendirecekti. Daha sonra 13 Temmuzda enflasyon verisi geldi. Tam 9.1 ile son 40 yılın zirvesiydi ve rekor tazeledi ama piyasalar aldırmadı bile. Hatta o günden itibaren piyasalar yükselmeye başladı. 27 Temmuzda ise FED´in faiz kararı geldi ve beklendiği gibi 0.75 faiz artırdı. Geçen ay 0.75 faiz artırımının söylentisi bile piyasaları çökertmeye yetmişti ancak bu ay 0.75 artırım neredeyse indirim gibi algılandı. Piyasaların bir toplanıp halay çekmediği kaldı. Yahu geçen ay 0.75 olacak diye her şeyi kırıp dökmüştünüz, bu ay 0.75 kesindi, hem de önceki 3 faiz artırımının üzerine gelen bir +0.75. Ne oldu da bu kadar mutlu oldunuz? Olan şuydu; Tekrar edelim bakın burası çok önemli, piyasalar belirsizliği sevmiyor. Beklenti gerçekleşsin de varsın kötü olsun.

- "Karıcım biz arkadaşlarla Las Vegas´a eğlenmeye gideceğiz."
- "Tamam hayatım iyi eğlenceler."
- "Ama biliyorsun Vegas´ta olan Vegas´ta kalır."
- "Olsun canım, ben zaten neler yapacağınızı biliyorum. Ben bileyim de ne halt edersen et."
İşte piyasaların ruhu böyle. Önceden haber verdiysen aldatmış sayılmazsın.

Küresel Piyasalarda Parayı Yönetenler Neye Karar Verirse O Oluyor.

Para´nın baronları istedikleri gibi yönlendiriyorlar, manipüle ediyorlar. Daha bir ay önce enflasyon 8.60 gelmiş ve faiz artırımının 0.75 söylentisi bile ortalığı yangın yerine çevirmeye yetmişti. Bu ay enflasyon 9.1 geldi ve faiz artırımının en az 0.75 olacağı ise kesindi. Piyasalar ise adeta ralliye başladı. Sizce mantıklı mı?

Küresel piyasalarda parayı yönetenler neye karar verirse o oluyor görüşümü destekleyen ikinci dayanak da şu. Bakın piyasaya bir veri geldiğinde hemen dakikalar sonra değil de bir iki gün sonra asıl tepkisini veriyor. Tarım dışı istihdam olsun, enflasyon verisi olsun veya faiz kararı fark etmez. Bir veri geldiğinde veya bir karar açıklandığında artı olan borsalar bir de bakmışsınız ki sonraki gün eksi oluyor. Bunun sebebi küresel piyasalarda parayı yönetenlerin toplanıp, bu veriyi ve açıklama metinlerini önlerine koyup, uzmanlarıyla satır satır inceleyip yorumlaması ve ona göre pozisyon almalarından kaynaklanıyor. Onların bundan ne algıladığı önemli. Senin benim ne anladığımız değil. Haa bu arada şunu da söylemek lazım ki aynı şeyi anlamışsak biz daha hızlı aksiyon alabildiğimiz için daha şanslıyız. Çünkü piyasa henüz yükselmeden alabilir veya piyasa henüz düşmeden satabiliriz. Fakat terse düştüysek ve onlar bunu bizden farklı anladılarsa vay halimize.

ABD Ekonomisi Temmuz Ayında Teknik Olarak Resesyon´a Girdi Fakat Piyasalar Yükseldi.

ABD ekonomisi 2022´nin ilk çeyreğinde negatif büyümüştü. Büyüme eksi 1.6 olmuştu. İki çeyrek üst üste eksi büyüme ise resesyon demekti. (Türkçesi ekonomik durgunluk) 14 Temmuz´dan itibaren önce ABD Bankacılık sektöründen sonra da diğer sektörlerden ikinci çeyrek bilançoları gelmeye başladı. Yıllık bazda yüzde 0,9 gerileyerek üst üste iki çeyrek boyunca daralma gösterdi. Böylece temmuz ayında ABD ekonomisi teknik olarak resesyona girdi. Durgunluk ekonomi açısından kötü bir şey değil mi? Değilmiş ki bakın ne oldu. Resesyon yani ekonomik durgunluk piyasalardaki fiyat artışlarının önünü kesecek, böylece enflasyon verileri gerileyecek, bundan sonra FED´in enflasyonu düşürmek için daha yüksek faiz artırmasına gerek kalmayacaktı. Bundan sonra FED vites düşürecek beklentisi piyasalarda risk iştahını artırdı ve hem kripto para borsalarında hem de Nasdaq ve S&P´de yükselmeye neden oldu. Altın - gümüş gibi değerli metaller başta olmak üzere tüm emtialar da dolar karşısında yükselmeye başladı.

Temmuz 2022´de Piyasalarda Başka Neler Oldu?

1. 14 Temmuzda Euro USD paritesi 1´in altına düştü. Euro ile USD eşitlendi hatta Euro çok az geriye düştü.


2. European Central Bank yani Avrupa Merkez Bankası (ECB) 11 yıl sonra ilk defa faiz artırımına gitti ve 50 baz puan faiz artırdı. Christine Lagarde çok geç kaldığıyla ilgili yoğun eleştiri aldı. FED´in üst üste dördüncü faiz artırımına rağmen ilk defa ve sadece 50 baz puanlık faiz artırımı Euro´nun güçlenmesi yönünde çok da katkı sağlamadı.


3. Türkiye´de Merkez Bankası politika faizini 14 de sabit tuttu.


4. Türkiye´de E-ticaret piyasasındaki tekelleşmeyi önlemek ve devletin vergi gelirini artırmak için mevcut E-ticaret kanununda değişiklikler yapıldı. Konu ile ilgili daha sonra detaylı bir yazı yayınlayacağım.


5. Kripto paralarda temmuz ayının başlarında haziran ayından gelen bozulmanın sebepleri devam etti. 3AC (Three Arrows Capital), Celsius ve Voyager´ın iflas beklentileri piyasayı bozdu. Voyager kripto piyasasında bir borç verme kredi verme platformu idi. Yüksek faiz sunuyordu. Celsius kripto varlık borçlanma kuruluşu idi. Kriptolar yükselirken bu modeller işliyordu ancak sürekli düşen bir ayı piyasasında bu model işlemedi ve zora düştüler. Para çekimleri ve transferlerini durdurdular. Bunlardan gelen haber akışları piyasayı olumsuz etkiledi.


6. Kripto piyasalarında Korku ve Aç Gözlülük Endeksi Haziran´da 7 ye düşmüşken bu ay 36 ya yükseldi.

Ağustos Ayına Ait Beklentiler Neler?

27 Temmuz´da FED´in faiz kararını açıklamasının ardından gözler Powell´ın konuşmasına çevrildi. FED Başkanı Powell´ın konuşması ve sorulan sorulara verdiği cevaplar hep verilere bakacağız ona göre aksiyon alacağız, öncelikli hedefimiz enflasyonu düşürmek ama bunu piyasaları bozmadan yapmak istiyoruz dedi. Ancak belirsiz bir dönemden geçtiklerini, gelen verilere göre gerekirse agresifleşebileceklerini de belirtti. Kısaca Ağustos ayı ve sonrasında Eylül ayındaki FED toplantısına kadar piyasalar veri odaklı olacak.

İlk olarak Ağustos´un ilk cuması ABD Tarım Dışı İstihdam verisi gelecek. PMI verilerine bakılacak. Konut satışlarına bakılacak. Ama asıl olarak enflasyon verisine bakılacak. Her ne kadar Ağustos ayında FED toplantısı olmasa da, sanki varmış gibi piyasalar bu verileri fiyatlamaya devam edecek. Eylül ayındaki toplantısında FED´in önüne 4 tane önemli veri gelmiş olacak. Powell, gelecek olan bu veriler ne gerektiriyorsa onu yapmakta tereddüt etmeyeceklerini söyledi. Bu nedenle Ağustos ve Eylülde gözümüz bu verilerde olacak.

Ağustos´ta Ne Yapmalı?

Yukarıda belirttiğim gibi 14 Temmuzdan itibaren piyasalarda bahar havası etmeye başladı. FOBO yani en iyiyi kaçırma korkusu. Piyasa daha yükselmeden en düşük fiyattan alayım dürtüsü ile insanlar riskli varlıklarda posizyon aldılar. Bu yükselişin Ağustos´da devam edeceğinin bir garantisi yok. Halen ayı piyasasındayız. Kriptolar son 3 günü negatif kapattı. Tarım dışı istihdam verisinin beklenenden yüksek gelmesi negatif, düşük gelmesi pozitif. Enflasyon verisinin düşük gelmesi pozitif, yüksek gelmesi negatif. Bu verilere bakmalı ve beklentiden sapmalar olursa hemen stoplar çalışmalı. Beklentiler gerçekleşir hatta daha iyi veri gelirse de dikkatlice alım yapmalı ancak çıkış noktası da iyi belirlenmeli.

Neden Piyasaları Değerlendirirken Hep ABD Verilerine Bakıyoruz

Çünkü arkadaşlar Türkiye bir ithalat ülkesi. Enerjimizin ve ham maddelerimizin büyük kısmını yurt dışından ABD doları ile alıyoruz. Dolar kurundaki düşüş ve yükselişler ile tüm piyasalardaki emtiaların dolar karşısındaki durumları bizi doğrudan etkiliyor. Bu nedenle ABD´yi yakından izlememiz gerekiyor. Şu anda tüm dünyada rezerv para USD. İlerde değişir ve yerine başka bir para geçerse o zaman başka ama şu anda Amerikan dolarını izlememiz gerekiyor.

Onlarda ve Bizde Farklı Olan Ne? Türkiye Neden Bu Durumda?

Powell´ın konuşma metnine bakın. Bir tek yerinde "Başkanımız Biden´ın da dediği gibi" demedi. "İncil´e bakarız bizim Nas ne diyorsa onu yaparız" demedi. Ekonomi bilimi ve teknik göstergeler neyi gerektiriyorsa onu yapacağını söylüyor. Bizim bürokratların konuşmalarına bakın "Cumhurbaşkanımızın isteğiyle, Cumhurbaşkanımızın öngördüğü gibi" diye yalakalık yapmadıkları, içinde Cumhurbaşkanımız kelimesinin geçmediği ve methiyeler düzmedikleri bir tek konuşmalarını göremezsiniz. Elin oğlu ekonomiyi bilim ve teknikle yönetiyor. Başkan biden´mı olmuş Trump´mı olmuş umrunda değil. İşte bu yüzden Amerika dünyanın süper gücü. Biz ise çocuklarımızı memur olarak yetiştiriyoruz. Özgür ve bilimsel düşünce ile değil biat kültürüyle yetiştiriyoruz. Ekonomi bilmeden, finans bilmeden, ticareti bilmeden büyüyorlar. Ve işte dünyanın en güzel ve en verimli coğrafyasında her tür imkan bize sunulmuşken bu haldeyiz.

Temmuz Ayı Piyasa Verilerini Neden Vermiyorum?

BIST100 ve BIST30, S&P, Nasdaq gibi borsaların en düşük ve en yüksek seviyeleri ile önemli kripto paraların (BTC, ETH, Avax, SOL, XRP gibi) en yüksek ve düşük değerlerini her ayın sonunda yazdığım bu blog yazılarımın altına koymayı düşünmüştüm. Ancak buna gerek olmadığını düşünüyorum çünkü Tradingview veya Investing gibi sitelerden istediğiniz zaman aralıklarına ait bilgi ve grafikleri zaten görebilirsiniz.

Herkese değil, sadece iyi ve erdemli olmayı seçenlere sağlıklı ve bol kazançlı günler dilerim.

Konu Resmini Tasarlarken Aşağıdaki İmajlardan Yararlandım. Teşekkür:
Character presentation vector created by pikisuperstar - www.freepik.com
Summer offer vector created by user15245033 - www.freepik.com