E-Ticaret Modeli Olarak Private Shopping (Özel Alışveriş)

Bu yazımın konusu son yılların moda e-ticaret modeli olan Private Shopping. Türkçede Özel Alışveriş olarak adlandırabileceğimiz bu modeli eksileri ve artılarıyla inceleyeğiz. Siz de yorumlarınızla veya iletişim bölümünden bana yazarak konuya katılabilirsiniz.

Türkiye´deki Private Shopping modeli sitelere birkaç örnek:
Limango, Markafoni, Day Buy Day, Morhipo, Trendyol, 1V1Y, Paramini.

Private Shopping aslında dışarıya kapalı olması gereken, sadece belli nitelikteki üyelerin alışveriş yapabildiği ve sadece bu üyelere özel, indirimli fiyatlardan ürün ve hizmet sunan bir modelin adı. Private shopping modelinde binlerce ürün yok. Her gün 3-4 kampanya yapılıyor. Türkiye´de ise işi abartıp günde 100 kampanyaya kadar çıkan var.

Aslında Private Shopping modelinde yine bir Deal yani fırsat satışı var.

Bu modeli klasik e-ticaret modelinden ayıran özelliği, daha dinamik ve daha heyecan verici olması.
Klasik e-ticarette sizin bir ürüne ihtiyacınız vardır. O ürünü offline mağazalarda aramak yerine internete girer, bir arama motoru vasıtasıyla bulur, fiyat karşılaştırması yapar ve gözünüzün tuttuğu bir siteden alırsınız.

Private Shopping modelinde ise, sizi satın almaya iten, önceden oluşmuş olan bir ihtiyaç değildir. Sabah bir mail alırsınız ve bakarsınız ki çok beğendiğiniz bir elbise veya çanta %50 indirime girmiş. Bu fırsat kaçmaz der alırsınız. Hem beğendiğiniz bir ürüne sahip olursunuz, hem gerçekten çok yüksek indirimle almış olmanın tatminini yaşarsınız. Aynı zamanda, bu alıveriş heyecanlı ve eğlencelidir de. Acaba bir sonraki gün neler indirime girecek diye merak edersiniz ve zamanla alışkanlık ve bağımlılık yapar.

Private Shopping Türkiye´ye Çok Uygundur

2003 yılında Carrefour´ların Türkiye´deki danışmanı olan Fransız yönetici Dennis ile tanışmıştım. Sohbetimizde bana demişti ki "Biz Carrefour olarak Türk piyasasına girerken yaptığımız araştırmada gördük ki Avrupa´nın aksine Türk müşterinin birinci önceliği FİYAT. Avrupa´daki müşteride kalite fiyattan önce gelir ancak Türkiye´de fiyat ve promosyon her şeyden önce geliyor."

Private Shopping modeli Türkiye´ye çok uygun, çünkü büyük indirimler sunuyor. Fiyata duyarlı bir müşteri kitlesi için daha uygun ne olabilir?

Private Shopping´i Türkiye´de başarılı kılan ikinci unsur şu. Bizim Türk insanı markaya düşkündür. Marka giyinmeyi, marka kullanmayı sever. Hele ki ucuz olursa. Private Shopping bunu da sağlıyor.

Private Shopping Ne Kadar Private?

Model private olmakla birlikte Türkiye´deki örneklerin hepsi herkese açık. Hatta üye kazanmak için yapmadıkları yok. TV reklamı, radyo reklamı, internet reklamı, milyonlarca dolarlık reklam veriyorlar. Arkadaşını üye yap 10 TL kazan diyen var. Eee nerde kaldı senin privatelığın? Milyon üyesi olan Private mi olur. Eh olur diyelim. Çünkü aslında amaç private olmak falan değil, sanki private mış gibi gösterip olabildiğince çok üyeye ulaşmak.

Size gerçek private örneği vereyim mi? Vereceğim örnekler online değil offline.
Bizim Ordu Pazarları gerçek private dır. Sadece ordu mensuplarına hizmet verir. Fiyatları ucuzdur ancak ordu mensubu olmanız gerekir. Ordu Evleri de öyledir. Ordu evlerinde dışarıda hiçbir yerde bulamayacağınız fiyata yemek yer, saçınızı kestirir veya konaklarsınız. Ancak sadece ordu mensuplarına özel hizmet sunar. Hatta subaylarınki ayrı, ast subaylarınki ayrıdır. Turkcell´in yıllardır var olan GNCTRKCLL, sadece genç Turkcell´lilere DEAL sunan kapalı devre bir Private Shopping örneğidir.

Private Shopping´in Eksileri Neler?

Bu modelde üyelere her gün yeni kampanyalarla yeni indirimler vermek gerekiyor. Peki İndirim neye göre indirim? Tabi ki diğer satış noktalarına göre indirim. 250 liralık ürünü 58 liraya almanın keyfini yaşayın diyorsanız demek ki o ürün bir yerlerde 250 lira olacak, sizde 58 lira olacak. Peki 250 liraya satan kim? O markanın bayisi. O zaman ne oluyor? O markaya yıllarca hizmet etmiş, o markaya yıllarca ekmek yedirmiş olan bayi bir anda kazıkçı durumuna düşürülüyor. Bayiden o malı 250 TL ye almış olan müşteri, aynı ürünü internette 58 liraya görünce kendini nasıl hissediyor acaba?

Private Shopping´e gerçekten bayisinde 250 TL ye satılan malı 58 TL ye sattıran firma büyük bir ticari ahlaksızlık yapıyor. Bayisine karşı büyük vefasızlık yapıyor. Haa aslında o 250 TL şişirilmiş fiyattır, aslında öyle bir fiyat yoktur, onu bilemem. O zaman da üyesini kandırdığı için o Private Shoping firması ahlaksızlık yapıyor. Bu haliyle, private shopping neresinden bakarsanız bakın bayiye ve o markayı satan diğer satış noktalarına karşı yapılan nankörlüktür. Şu anki uygulamalar bu şekildedir.

Bazı Private Shopping firmaları sadece kendi sitelerinde satılacak ürünler veya koleksiyonlar ürettiriyorlar. Bu durumda, o ürünlerde fiyat kıyaslaması yapmamak ve sadece Sitemiz İçin Özel Üretilmiştir demek lazım. Ben bunu da bayiyi vurmak olarak görüyorum. Çünkü düşünün normal bir Adidas ayakkabı en az 150 TL iken, Adidas, bir Private site için 10.000 çift özel bir model üretiyor ve o model de 50 TL den satılıyor. Ne oldu? Adidas ayakkabı giymeye meraklı 10.000 müşteri bu ihtiyacını 50 TL ye ve bayiye uğramadan giderdi. Bayiler ne oldu? Toplamda 10.000 tane daha müşteri kaybetti.

Private Shopping Nasıl Olmalı?

Private´çıların en sevdiği usul şudur. O ürün çok çekici ve müşteriler tarafından çok talep edilen, çok satılabilecek bir ürün olsun, o ürünün fiyatı diğer satış noktalarında 250 lira olsun ama kendi sitelerinde 50 lira olsun. Böylece diğer satış noktalarını ters köşe yapıp binlerce satsınlar. Ah ne büyük bir satış becerisi sormayın.

Bence olması gereken ve ticari ahlaka uygun olan şudur.

1. Private Shopping´te Sadece Seri Sonu veya Küçük Defolu Ürün Satışı
Pek çok mağazanın seri sonu veya az defolu ürünlerini satmak üzere açtığı Outlet mağazaları var. Bu mağazaların kiraları, personel maliyetleri vb var. Böyle outlet mağaza açmak yerine, kira ve personel gideri de olmadığı için Private Shopping´e mal vermek hem firma açısından daha az maliyetli hem de bayileri rahatsız etmeyen bir sistem olabilir. O elbisenin sadece XL bedeni kalmış, diğer bedenleri tükenmiş. O zaman onu Private Shopping´te büyük bir indirimle sat. Yine müşteriyi memnun et ama bayinin de hakkını yeme.

2. Bayilerde Çok Satılmayan Ürünlerin Satışı
Bazı modeller bayilerde ağır gider. Bayilerinin rafında bekleyen, uzun süre satılmamış ürünleri geri al, boş yere ölü mal rafı işgal etmesin. Onları Private Shopping sitelerinde büyük indirimle sat. Çünkü zaten normal fiyattan satmıyor. Ama bu Private´cilerin çok hoşuna gitmez. Çünkü onlar, mağazada 250 TL olsun kendilerinde 50 TL olsun ve çok satan bir mal olsun ister. Tabi kim istemez.

3. Sezon sonu indirimlerini Private Shopping üyelerine özel, daha erken başlatmak.
Ben Vakkorama´da çalışırken, Vakko ve Vakkorama´da uygulanan şöyle bir sistem öğrenmiştim.
Vakko veya Vakkorama mağazalarının geleneksel sezon sonu indirimi ve çadır günleri vardır. Bu günlerde gerçekten çok büyük indirim yapılır. Çünkü yeni sezona girilecektir ve eski sezondan elde kalanları tüketmek gerekir. Onları satmak için bu indirimler yapılır ancak çok talep gören bu indirimden, öncelikli olarak Vakko Kart müşterileri yararlanır. Çünkü bu ürünler az sayıdadır ve genellikle ilk gelen alır. Dolayısıyla Vakko grubu en etik olanı yapıyor ve bu haktan ilk olarak kendi devamlı müşterilerini yararlandırıyor. Halka açık olan indirim başlamadan önce, tüm Vakko kart müşterilerine haber veriliyor ve onlar, genel indirim başlamadan 3 gün önce bu indirimden öncelikli olarak yararlanıyor.

Aynı uygulama Private Shopping kullanılarak yapılabilir.
Ticari etik açısından sıralama şöyle olmalıdır.
Önce o marka kendi sürekli müşterilerine özel olarak birkaç gün önceden indirimi başlatmalıdır.
Daha sonra Private Shopping´e vererek onların büyük üye kitlesinden yararlanabilir.
Son olarak tüm halka açık outlet mağazalarda satabilir.

Bu üçünün dışında aklıma ETİK başka bir sistem gelmiyor. Şu andaki uygulamaları ise etik bulmuyorum ve bayilerin de uzun süre buna göz yumacağını sanmıyorum. Öngörüm ise şu: Private Shopping bitmez ama şekil değiştirir.

Konu Resmi İçin Teşekkür (Thanks For The Image): Manuel Alejandro Leon on Pixabay