Türkiye E-ticaret'de Geleceği Parlak Bir Ülkedir ve Öyle de Kalacaktır

İngiltere Başbakanı Lord Salisbury’nin Türkiye hakkında bir sözü vardır: “Türkiye geleceği çok parlak bir olan ülkedir. Ve hep öyle kalacaktır! "
Bu sözdeki ironiyi fark etmişsinizdir. Fark edemeyenler fark edenlere anlatsın :) Adam bu sözü 1880'de söylemiş. Başkanımız Erdoğan'ın 2017 yılındaki bir mesajı: "Parlak bir gelecek bizi bekliyor. "

Neyse benim konum siyaset değil E-ticaret.
Aşağıdaki gazete başlıklarına bakalım.

"E-ticaretin geleceği kaçınılmaz bir şekilde parlak görünmektedir. " - Dünya Gazetesi
17 Haziran 2014

"Türkiye'de e-ticaretin geleceği parlak" - Gazete Ekonomi
26 Nis 2015

Tüm tüketici ve satın alma davranışlarını değiştiren e-ticaret, geleceği çok parlak bir sektör. - xTRlarge
4 Oca 2018

Ben bu "Türkiye'de e-ticaret, geleceği çok parlak bir sektör" lafını sektöre girdiğim 2001'den beri hep duyarım. Şu masalı çok duydum. "Türkiye 80 milyonluk ve genç bir nüfusa sahip. E-ticaretin perakende sektöründeki payı %3'lerde, gelişmiş ülkelerde ise bu oran %12'lerde. Demek ki Türkiye'nin E-ticarette geleceği parlak.

Ne yazık ki 2001'den bugüne o parlak gelecek bir türlü gelemedi.

Limango vardı bilirsiniz. Ben en çok televizyonlardaki "250 liralık ürünü 69 liraya almanın keyfini yaşayın" reklamlarıyla hatırlarım. Vur beline fiyatların, ortada kar kalmasın. Almanların perakende devi Otto'nun bir yatırımıydı. Ne oldu Limango'ya. Kapattı gitti. Oysa koskoca Otto'un çok büyük bir perakende deneyimi ve bilgisi vardı. Maddi gücü ise tartışılmaz. Acaba bu grup niye o sitesini kapattıktan sonra Türkiye e-perakende sektöründe başka bir proje yapmadı?

Markafoni vardı bilirsiniz. Güney Afrikalı yatırım devi Naspers'in 86 milyon USD yatırım yaptığı private shop sitesi. *Sonra Naspers bunu kapattı. Naspers'ın parası mı yoktu yoksa e-ticareti mi bilmiyordu? Neredeyse bütün dünyada perakende ve e-ticaret sektöründe yatırımları olan bu grup niye projeye devam etmedi veya başka bir e-ticaret projesi ile Türkiye'de kalmadı?

Groupon vardı bilirsiniz. Bizim Günün Fırsatı'nın taklitçisi. Tamam kızmayın öyle değiller ama öyle demek hoşuma gidiyor. Hep biz onları taklit edecek değiliz ya. Ne de olsa ben Günün Fırsatı'nı 2002 Ocak ayında açmıştım, onlar ise dünyada 2008'de başladılar. Ama onlar DEAL sektöründe dünya devi oldular. Biz beceriksizliğimizden olamadık :) Bunların bir genel müdürü mü CEO'su mu ne vardı. O şaşalı günlerinde, sanırım 2011 yılı falandı, bir röportajda sordular
- "Türkiye'de de fırsat siteleri vardı onları satın almak veya ortaklık yerine neden ayrı bir site kurdunuz?" Biliyorsunuz burada Şehir Fırsatı diye bir site kurmuşlardı. O CEO dedi ki
- "O kadar küçüktüler ki görüşmeye tenezzül etmedik."
Bah bah bah :) Hani İbrahim Tatlıses demişti ya "Urfa'da Oxford vardı da biz mi okumadık" diye. Türkiye'de bu işler öyle kolay oluyordu da biz beceriksizliğimizden yapamadıydık değil mi. Bu kibirli beyler üç beş sene sonra mahallede dayak yiyip burnunu çeke çeke giden çocuklar gibi sitelerini kapatırken görmüşlerdir sanırım karşılarındakini küçük diye muhatap almamanın sonuçlarını. Sahi bu Groupon'un da parası mı yoktu yoksa e-ticareti mi bilmiyorlardı da Türkiye'de başka hiç bir proje yapmadılar?

Rocket Grubu vardı bilir misiniz? Hani belki sitelerinden hatırlarsınız zidaya, evimister, sporena adında 3 site kurmuşlardı da 1.5 sene sonra kapatıp gittiler. Sanırım geride hiç bir site bırakmadan tam çıkış yaptıkları bir Nijerya bir de Türkiye varmış. Bu Rocket grubunun da dünya çapında bir çok e-ticaret projesi deneyimi ve bilgisi var. Acaba neden Türkiye'de bir tane site ile bile devam etmediler? Paraları mı yoksa bilgileri mi yoktu?

Hadi bizden örnek verelim. Kliksa vardı. Koskoca Sabancı grubunun sitesiydi. Teknosa gibi dev bir zinciri de bünyelerinde bulunduran Türkiye perakende sektöründe büyük tecrübesi olan bir grup. Kliksa'yı kapattılar sonra başka bir e-ticaret projesi de yapmadılar. Acaba paraları mı yoktu yoksa perakende sektöründe bilgileri mi?

Kapanan e-ticaret sitelerini sayayım mı? Yok saymayayım çünkü liste çok uzun.

Ne diyorduk: "Türkiye E-ticaret'de Geleceği Parlak Bir Ülkedir ve Öyle de Kalacaktır" Sebeplerini merak edenler benim önceki e-ticaret yazılarımı okuyabilirler.

Bu yazının biraz snob ve ukalaca olduğunun farkındayım. Evet yani okuyunca öyle duruyor. Ne diyeyim :) Benim yazılarımı takip edenler bilirler. Zengin şımarıklığına hiç tahammülüm yok. Küçüklerden ve emekçilerden yanayım. Seni parandan ve gücünden başka bir şeyiyle ölçmeyen katı, gaddar ve kibirli kapitalizmden ve bunların şımarık efendilerinden de uşaklarından da nefret etmiş biriyim.

Ceplerindeki milyon dolarlarla gelerek burada emeğiyle var olmaya çalışan girişimcileri küçümseyip sonra bir halt olamadan kös kös evlerine dönen büyük sermaye gruplarına kapak olsun da biraz da biz onlarla kafa bulalım diye yazdım.

*Markafoni sonradan Türk bir yatırımcı tarafından tekrar açıldı. Sonra tekrar kapatıldı.

Konu Resmi İçin Teşekkür (Thanks For The Image): Andrea Piacquadio on Pexels