Ne Olmuştu?
Anadolu Efes'in de ortağı olduğu AB InBev Efes adlı firma Rusya'da en büyük üç bira firmasından biriydi. 31 Aralık 2024'de şirkete kayyum atandı. Putin'in imzaladığı kararnameyle şirketin yönetimi GK Vmeste isimli kuruluşa devredildi. Kararın ardından Anadolu Efes ile Anadolu Grubu hisselerinde sert düşüş yaşandı. Birkaç gün içinde Anadolu Efes'in Türkiye'deki hisse fiyatı %30'un üzerinde düştü.
Anadolu Efes örneği, yatırım dünyasının en temel prensiplerinden biri olan diversifikasyonun (portföy çeşitlendirme, sepet yapma) önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Yaşanan bu örnek tek bir varlığa yoğunlaşmanın getirebileceği riskleri açıkça ortaya koydu.
Diversifikasyon Nedir?
Diversifikasyon, yatırımcıların farklı varlık sınıflarına (hisseler, tahviller, emtialar, gayrimenkul, mevduat vb.) ve farklı coğrafyalara yatırım yaparak risklerini dağıtma yöntemidir. Bu sayede, tek bir varlık veya sektördeki olumsuz bir gelişmenin tüm portföyü etkilemesi engellenmeye çalışılır.
Anadolu Efes Örneği ve Diversifikasyon
Anadolu Efes örneğinde görüldüğü gibi, tek bir ülkeye veya sektöre aşırı derecede bağımlı olmak, yatırımcıları beklenmedik olaylara karşı savunmasız hale getirebilir. Rusya'da yaşanan durum, Anadolu Efes'in hisse senedini ciddi şekilde etkilemiş ve yatırımcılara büyük kayıplar yaşatmıştır.
Eğer bir yatırımcı portföyünü çeşitlendirmiş olsaydı, yani sadece Anadolu Efes hissesine değil, farklı şirketlerin hisselerine, tahvillere veya diğer varlıklara da yatırım yapmış olsaydı, bu kadar büyük bir zarar yaşama olasılığı çok daha düşük olurdu.
Yakın Zamandaki Diğer Örnekler:
- Kripto Paralardaki 2022 Örneği
2022 yılında Bitcoin ve alt coinlerdeki düşüşü hatırlayın. 2021 yılında 69,000 dolar ile zirve yapan BTC, 2022 yılında 15.588 dolara kadar düşmüştü. BTC'de %75'e varan bu düşüş alt coinlerde %90'ları bulmuştu. Bu düşüş öyle zararlar verdi ki pek çok intihar olayı yaşandı. Portföy çeşitlendirme yapmayıp tüm birikimini kripto varlıklarda değerlendiren ve sadece bu piyasada pozisyon alanlar çok büyük zarar gördü.
- SASA ve HEKTAŞ Örnekleri
2022 - 2023 yıllarında iki hissede adeta çılgınlık yaşanıyordu. Çok hızlı yükselen iki fenomen hisse vardı. Sasa Polyester ve Hektaş. Hatta bunların yatırımcılarına Sasaniler ve Hektaşiler diye lakap takılmıştı.
2023 yılında 8,75 TL ile zirve yapan SASA hissesi 2024'de %60 düşerek 3,65 TL'ye kadar geriledi.
2022 yılında 18,44 TL ile zirve yapan Hektaş, 2024 yılında 3,34 TL ye kadar (%81,5) düştü.
Diversifikasyonun Faydaları
- Risk Azaltma: Farklı varlık sınıflarına yatırım yaparak, tek bir varlıktaki düşüşün etkisi azaltılır.
- Getiriyi Maksimize Etme: Farklı varlık sınıfları farklı dönemlerde farklı performans gösterir. Bu nedenle, diversifikasyon sayesinde daha istikrarlı bir getiri elde etmek mümkün olabilir.
- Psikolojik Etki: Diversifikasyon, yatırımcıların piyasa dalgalanmalarına karşı daha sakin kalmasını sağlar ve duygusal kararlar alma riskini azaltır.
Diversifikasyon Nasıl Yapılır?
- Farklı Varlık Sınıflarına Yatırım:
Hisse senetleri, tahviller, emtialar, döviz, mevduat, gayrimenkul gibi farklı varlık sınıflarına yatırım yapmak.
Burada yeri gelmişken şu hususa dikkatinizi çekmek isterim. Tek bir varlık sınıfına yatırım yapıp bunu çeşitlendirmek tam olarak diversifikasyon değildir.
Örneğin tüm birikiminizi Türk hisse senetlerinde değerlendiriyorsunuz. Portfoyünüzde 10 tane de hisse senedi var. Diversifikasyon derken bunu kastetmiyoruz. Siz yine %100 hisse senedindesiniz demektir. Portföyünüzde değerli metaller (altın, gümüş) yok, emtia yok, tahvil yok, kripto yok, döviz yok, mevduat yok. Yani diğer varlık sınıfları yok. 10 farklı hisse taşımanız portfoyünüzü çeşitlendirdiğiniz anlamına gelmez. 10 farklı hisse taşısanız da hepsi aynı varlık sınıfındadır.
- Varlık Sınıflarını da Kendi İçinde Çeşitlendirme:
Örnek olarak portföyünüze farklı varlık sınıflarını dahil ettiğinizi düşünelim. Bunlar; Hisse senetleri, kriptolar, döviz ve emtialar olsun.
Bunları da kendi içlerinde çeşitlendirelim.
Hisse senetleri: Türkiye Borsası'nda yatırım yaptığınızı düşünelim. Portföyünüzde bankacılık, ulaştırma, sanayi, perakende, teknoloji, enerji, yiyecek içecek, sağlık gibi farklı sektörlerden firmalara yatırım yapmanız hisse senedi varlık sınıfınızı da kendi içinde çeşitlendirmenizi sağlayacaktır. Tek bir sektöre değil, farklı sektörlerden şirketlerin hisselerine yatırım yapmak, hisse senetleri içinde çeşitlendirme sağlayacaktır.
Kripto Paralar: Kripto paralar genel olarak yüksek risk grubundadır. Bunların içinde daha da yüksek volatiliteye sahip olanlar ve göreceli olarak daha düşük volatiliteye sahip olanlar vardır. Kriptolara ayırdığınız payı da kendi içinde dağıtabilirsiniz.
Döviz: USD, EUR, Sterlin gibi farklı para birimleriyle çeşitlendirebilirsiniz.
Değerli Metaller: Altın ve Gümüş olarak bölebilirsiniz.
Gördüğünüz gibi her varlık sınıfını da kendi içinde dağıtıyoruz. Bunların yüzdesi yani hangisine hangi oranda yer vereceğiniz sizin risk algınız ve kazanç beklentinize göre değişir.
- Farklı Coğrafyalara Yatırım: Farklı ülkelerin şirketlerine yatırım yaparak coğrafi riski dağıtmak.
Örnek: Sadece Türk hisse senetlerine değil, Amerikan hisse senetlerine de yatırım yapabilirsiniz. Sadece Türkiye'den gayrımenkul almak yerine yurt dışından da gayrımenkul alabilirsiniz.
- Pasif veya Aktif Fonlar: Hazır portföyler sunan pasif veya aktif fonlara yatırım yapmak.
Anadolu Efes örneği, yatırımcıların diversifikasyonun önemini bir kez daha anlamaları için önemli bir ders niteliğindedir. Hiçbir yatırım garantili değildir ve beklenmedik olaylar her zaman ortaya çıkabilir.
Diversifikasyon, yatırım riskini azaltmanın en etkili yöntemlerinden biridir. Tek bir varlığa veya sektöre yoğunlaşmak, yatırımcıları büyük kayıplara uğratabilir. Farklı varlık sınıflarına, sektörlere ve coğrafyalara yatırım yaparak portföy çeşitlendirilmelidir. Diversifikasyon, yatırımcıların daha sakin kalmasını ve daha istikrarlı bir getiri elde etmesini sağlar.
Burada yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bilgilendirme amaçlıdır. Yatırım Danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak Yatırım Danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler herhangi bir yatırım aracının alım-satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
İş Dünyası 18.10.2018 2971
Ahmet Hakan köşe yazısında diyor ki; “Kitap yazan sayısı kitap okuyan sayısını geçti” diye bir istatistik açıklansa... Hiç yadırgamayacağım. Bunu duyunca birkaç yıl önce bir yayıncı dostumla aramda geçen diyalog aklıma geldi. Bu yayınevinin web sitesini ben yapmıştım. Ana sayfaya şöyle bir ifade içeren banner yapmamı istedi. "Kitabınızı getirin biz basalım." Nasıl yani dedim. Bu kadar kolay mı o adı sanı bilinen yılların yayınevinde yazar olmak.
İş Dünyası 16.01.2014 14962
Paralel ticareti ahlaksız ticaret ve hatta alçak ticaret olarak görenler olduğu gibi, ithalatçının diktatörlüğünü kıran ve tüketiciyi koruyan bir ticaret şekli olarak son derece faydalı bulanlar da var. İşte hem yanında hem karşısındaki görüşlerle Paralel Ticaret veya başka bir deyişle Paralel İthalat.
İş Dünyası 06.03.2012 43111
İş adamları ve yöneticiler için pratik bilgiler. Zaman katili toplantı yönetimi. Zaman fukarası işadamları ve yöneticiler için son derece önemli bir konu. Toplantı yönetimi nasıl yapılmalı?