Sizin Kimliğinizle Dolandırıcılık Yapılmasını Önlemeniz Mümkün mü? Neler Yapılmalı?

Yukarıdaki haberi okuyunca canım çok sıkıldı. Resme tıklayarak habere gidebilirsiniz. Bu kaçıncı vaka. Bu devirde çözümü bu kadar kolayken devleti yönetenler koltuk sevdasına düşmüş vatandaşı düşünen yok. Devleti yönetenlerin bir an önce bu konuda tedbir alması gerekiyor

Haber şöyle. Bilal Ersöz, İstanbul Arnavutköy Belediyesi'nde temizlik görevlisi olarak çalışıyor. 2017 yılında bir gün yine çalışırken içinde kimliğinin de olduğu cüzdanını düşürüyor. Bu kimlikle dolandırıcılar Bilal Ersöz adına firma açıp bol bol naylon fatura düzenliyor. Bir süre sonra Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan binlerce liralık ceza içeren tebligatlar geliyor. Adamın hayatı kararıyor. Halbuki kimliğini kaybedince usulüne uygun olarak kayıp ilan vermiş ve emniyete giderek bildirimde bulunmuş.

Kendisine ait kimliği kullanılarak üzerine şirket kurulanı mı istersin, üzerine telefon hattı alınıp binlerce lira borç takılanı mı istersin, bilgisi olmadan arabası veya evi satılanı mı istersin. Bu nasıl iş? Kim bu işe dur diyecek?

İşini İyi Yapan Noter Kötü Yapan Noter Örneği

Yaşadığım iki deneyimi aktarmak isterim. 2016 yılında birkaç araba satış işlemim oldu. Yakın notere alıcı ile birlikte gittik. Oldukça yoğun, sıra bekliyorsun. Sıramız geldi, noter çalışanı kimliğe baktı, ruhsata baktı sonra satış işlemini yaptı ve noter de onayladı. Kendi kendime o zaman da demiştim ki "yahu bu kadar kolay mı bu işler, birisi kimliği alsa ve biraz bana benzeyen biriyle gitse arabamı satabilecek demek ki." Bundan kısa süre sonra bir araç işlemim daha oldu ve bu sefer başka bir noterde işlem yaptırmamız gerekti. Benzer şekilde sıra bekledik ve kimlik ile ruhsat belgelerimize bakarak satış sözleşmemiz hazırlandı. Onay için noterin odasına yönlendirildik. Noter bey beni ve alıcıyı karşılıklı oturttu. Sonra satıcı olan bana "Samet bey ikinci çocuğunuzun doğum tarihini söyler misiniz" dedi. Çok güzel. Demek ki noter önündeki ekrandan benim nüfus bilgilerimden kaç çocuğum olduğunu ve doğum tarihlerini görebiliyor. Öyle anne kızlık soyadı gibi facebooktan dayımın veya dedemin soyadı bulunarak bilinebilecek dandik bir soru da değil. Zor bir soru. Benim bile bir süre düşünmem gerekti. İkinci çocuğumun doğum tarihi. Gün, ay, yıl olarak. Kimliğimi bir şekilde ele geçiren birinin bilebileceği basitlikte bir soru değil. Doğru cevabı söyledim ve ondan sonra işlem yaptı.
- "Bu sizin ve işlemin güvenliği için" dedi. Çok taktir ettim o noteri. Olması gereken bu.

Bir arkadaşıma araba almıştık. İşlerinin yoğunluğundan dolayı arabası iki yıl kadar benim üzerimdeydi. Sonra artık üzerine alması için yine notere gittik. Bu üçüncü noter de birincisi gibiydi. Beş dakika sürdü sürmedi kimlik ve ruhsat ile işlem tamamlandı. Sonra ne oldu dersiniz? Alıcının yani arkadaşın cep telefonuna aracı aldığına dair SMS geldi. Halbuki o SMS'in bana gelmesi gerekirdi. Arabası satılan benim. Satıcıya SMS gönder ki adam aracının satıldığını bilsin. Belki bir sahtekarlık söz konusu.

Bu Dijital Çağda Bu Sahtekarlıkları Önlemek Kolay. Yeter ki Baştakiler Buna Kafa Yorsun.

Birinci çözümü iyi noter örneğinde belirtmiş olduk. Kimlik ve diğer belgelerin sahte veya çalıntı olması ihtimali düşünülecek ve kişilerin mağdur olmaması için sadece onların bilebileceği güvenlik sorusu sorulacak. İkinci bir tedbir de üzerine şirket kurulanın, üzerine telefon hattı alınanın, evi veya arabası satılanın cep telefonuna SMS ile şifre gönderilecek ve bu şifrenin doğru şekilde bildirimi istenecek. Böyle en az iki kademeli güvenlik denetimi gerçekleştirilip ondan sonra işlem yapılacak.

Kendin de Tedbir al E-Devlet'ten Sorgula

Bu gibi işlemleri önlemek ve mağduriyet yaşamamak açısından kendi kendimize alabileceğimiz bir tedbir de ayda bir e-devlet üzerinden sorgulama yapmak. Bizim üzerimize bir firma kurulmuş mu? Bizim üzerimize olan telefon hatları neler? Bizim üzerimize olan gayrımenkuller ve araçlar halen bizim üzerimize mi görünüyor. Ve hatta bizim adımıza açılmış icra takibi var mı? Hatta işverenseniz SGK'ya girip sizin firmanızda gözüken insanların da kimler olduklarını kontrol etmenizde fayda var. Artık bu devirde biraz paranoyak olmak gerekiyor çünkü sahtekarlık, dolandırıcılık had safhada. İşsizlik arttıkça bu vakalar daha da artacak.

E-devlet üzerinden bu sorgulamaları yapmayı bilmeyen büyüklerimiz için de gençlere biraz iş düşüyor. Ben kendi adıma annemin ve babamın bu incelemesini dönem dönem e-devlet üzerinden yapıyorum. Size de öneririm. Bu yazımı paylaşarak yakınlarınızın da bu işin önemini anlamalarına ve yarın bir gün eyvah demeden tedbir almalarına yardımcı olabilirsiniz.

Selam ve sevgilerimle.